“Ölkəmizdə kommersiya banklarına borcu olan vətəndaşların sayı təxminən 2.5 milyon nəfərdir”.

Bunu AzVision.az-a açıqlamasında iqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramov deyib. Onun sözlərinə görə, ölkəmizdə bu qədər vətəndaşın kommersiya banklarına borcu olması kifayət qədər yüksək rəqəmdir:

“Azərbaycanda hər 4 nəfərdən birinin banka borcu var. Kommersiya banklarına borcu olan vətəndaşların böyük bir qisminin borcu istehlak kreditləri üzrədir. Onlar bu istehlak kreditlərinin ödənilməsi ilə bağlı müəyyən çətinliklə üzləşiblər. Azərbaycanda kredit portfelinin 38 faizi istehlak kreditlərinin, 10 faizi isə mikro kreditlərin payına düşür. İstər istehlak, istərsə də mikro kreditlərin bütövlükdə kredit portfelində payı yüksək olaraq qalmaqdadır. İstehlak kreditlərinə nəzər saldıqda görünür ki, vətəndaşlar bir çox hallarda məcburi pula ehtiyacı olmadığı halda kredit götürüb. Bəzi hallarda vətəndaşlar toy etmək və hansısa ölkədə dincəlmək üçün kredit alıblar. Bu baxımdan bəzi kreditlərin götürülmə səbəbləri başa düşülən deyil”.

V.Bayramov bildirib ki, vətəndaşların kommersiya banklarına olan borcu 1 milyard manatı ötüb.

Ekpsert hesab edir ki, bu gün Azərbaycanda hər bir doğulan uşaq kommersiya bankına 100 manat borcla doğulur:

“Borcun yaranmasının səbəblərindən biri vətəndaşın öz ödəmə qabiliyyətini doğru qiymətləndirməməsi, digəri isə faiz dərəcələrinin yüksək olması ilə bağlıdır. Məlum olduğu kimi kommersiya banklarına olan borc 1 milyardı ötüb. Ölkə əhalisinin 10 milyona yaxın olduğunu nəzərə alsaq, hər bir adama 100 manat kredit borcu düşür. Bu kifayət qədər böyük rəqəmdi. Bu orta aylıq əmək haqqının təxminən 25 faizini təşkil edir. Ciddi şəkildə kredit borcunun azaldılmasına ehtiyac var. Bunun üçün faiz dərəcələrinə baxılması və faiz dərəcəsinin aşağı salınması olduqca vacibdir.

Əmanətlərin Sığortalanması Fondu əmanətlər üzrə sığortalanan faiz dərəcəsini 9 faizə endirsə də, kredit faizləri azaldılmadı. Mərkəzi Bankın kredit faizlərinin aşağı salınması ilə bağlı siyasəti doğru olmadı. Belə ki, vətəndaşdan ucuz vəsait cəlb olunur, amma vətəndaşa daha yüksək faiz ilə kreditin verilməsi baş verir. Bu da borclu vətəndaşların, borc məbləğinin genişlənməsinə və alınan kreditlərin sonradan geri qaytarılmasında problemlərin yaranmasına gətirib çıxarır”.

Qeyd edək ki, Milli Məclisdə büdcə müzakirələri millət vəkilləri də kreditlərin faiz dərəcəsinin çoxluğundan narazılıq ediblər. YAP-çı deputat Siyavuş Novruzov bildirib ki, Azərbaycanda kredit borcunu qaytarmaq üçün ya narkotik ticarəti, ya da insan alveri ilə məşğul olmaq lazımdır. Başqa halda bu krediti qaytarmaq mümkün deyil.

Anar Kəlbiyev